Wat kost het?

Veranderingen in de begroting

Opmerking: min-bedragen betekenen verhoging van het budget (financieel nadeel); plus-bedragen betekenen verlaging van het budget (financieel voordeel).

Toelichting

Algemene middelen
September- en decembercirculaire 2023
In deze begroting zijn de financiële effecten van de september- en decembercirculaire 2023 opgenomen. Vooral de effecten van de septembercirculaire 2023 zijn in eerste instantie groot omdat daarin (voor het eerst) een uitwerking wordt gegeven van de nieuwe manier van het bepalen van de omvang van het gemeentefonds (de zogenaamde normeringssystematiek.) Met de nieuwe normeringssystematiek is de omvang van het gemeentefonds afhankelijk van de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) en niet meer van de omvang van de rijksbegroting.

Meicirculaire 2024

• Financieel effect maatstaven en onderuitputting BCF (Btw-compensatiefonds): de maatstaven van het gemeentefonds zijn voortdurend in ontwikkeling en hebben dus invloed op hetgeen Nijmegen uit het fonds krijgt. Daarnaast kunnen gemeenten betaalde Btw claimen via het BCF. Het rijk heeft een plafond aangebracht in de declaraties. Gemeenten hebben in 2023 minder Btw gedeclareerd in het Btw-compensatiefonds dan mogelijk was (het plafond). Deze ontstane ruimte in 2023 komt ten gunste aan het gemeentefonds. Dit tezamen zorgt voor een voordeel van 0,5 miljoen euro in 2026, 1 miljoen euro in 2027 en 2 miljoen euro in 2028.
• Verandering normeringssystematiek/schrappen oploop opschalingskorting: In de voorjaarsnota van het rijk is de definitieve bevriezing van de opschalingskorting opgenomen. Dit levert een voordeel op van 7,4 miljoen euro vanaf 2026.

Nieuw verdeelmodel: verder doorvoeren nieuw verdeelmodel
In lijn met voorgaande jaren en ook de huidige Stadsbegroting 2024-2027, gaan we ervan uit dat het nieuwe verdeelmodel van het gemeentefonds verder wordt doorgevoerd. Dit levert een voordeel op in 2028 van 2,7 miljoen euro.

Aanpassingen a.g.v. prijspeil en vrijval stelpost materiële indexering SB 2024 – 2027
In de effecten prijscompensatie zijn twee grote effecten opgenomen. Het eerste effect is dat voor de Stadsbegroting 2025-2028 en de Stadsbegroting 2026-2029 te weinig opzij is gezet voor het opvangen van prijscompensatie. Dit heeft onder meer te maken met de wisselingen van de manier waarop prijscompensatie (koppeling BBP) is opgenomen in het gemeentefonds en de effecten hiervan op eerdere berekeningen. Het tweede grote effect heeft te maken met een voordelig effect van de indexering van de stadsbegroting 2025-2026. Dit voordeel wordt veroorzaakt door het grote verschil tussen de indexering van de materiële lasten en de loonsom.

Financiering – rente
Vorig jaar werd uitgegaan van een stijging en daarna een stabilisatie van de rente op 3,5%. Op grond van de huidige inzichten gaan we uit van een daling van de rente in 2025 en een verdere daling in de jaren daarna. Dit levert een voordeel op van structureel 0,9 miljoen euro in 2028.

Belastingopbrengst a.g.v. areaalontwikkeling
Door areaaluitbreiding verandert een aantal posten in de begroting (ozb, stelpost onderhoud openbare ruimte en kapitaallasten).

Verlaging kapitaallasten in de begroting
Vertragingen in de realisatie van investeringen leiden tot lagere kapitaallasten dan in de begroting opgenomen. In afwachtring van verdere aanscherping van de planning van de jaarlijkse investeringen verlagen we de kapitaallasten met 5,5 miljoen euro.

Vrijval reservering volume groei sociaal domein
In de begroting zetten we jaarlijks cumulatief € 1,5 miljoen van het gemeentefonds opzij om de volumeontwikkeling in de zorg op te vangen. Deze reservering was logisch bij de koppeling van het gemeentefonds aan de rijksbegroting. Met de koppeling van het gemeentefonds aan het BBP verandert dit. Deze koppeling voorziet onvoldoende in het opvangen van de hogere volumegroei van de zorg. Dit heeft ertoe geleid dat het kabinet in de Voorjaarsnota 2024 heeft voorgesteld om voor de uitvoering van de Wmo-taken aanvullende compensatie uit te keren voor demografische ontwikkelingen. Hiervoor heeft het rijk € 75 miljoen cumulatief per jaar vanaf 2026 gereserveerd. Hoe dit precies uitgekeerd gaat worden, wordt nog uitgewerkt.
Op basis hiervan zetten we niet meer een deel van het gemeentefonds opzij om de volumeontwikkeling op te vangen. Hier gaat het rijk immers in voorzien.

Ontwikkeling kosten sociaal domein t.l.v. algemene middelen
In de begroting is een vanuit het coalitieakkoord verwachte besparing opgenomen door in te zetten op preventie. Het gaat om een besparing van € 300.000 in 2025 en € 600.000 structureel vanaf 2026. Deze posten staan nog onder het programma Financiën. Gelet op de knelpunten binnen het sociaal domein brengen we deze stelpost ten laste van de algemene middelen.

Veranderingen programma
Verhoging verzekeringspremies
De premies voor verzekeringen stijgen met € 100.000. Dit heeft ermee te maken dat de onderwijspanden eind 2023 zijn getaxeerd en daardoor in 2024 een hogere herbouwwaarde hebben. Daarnaast zijn diverse verzekeringspremies per 1 januari 2024 geïndexeerd.

Taakmutaties naar programma's
Onder Financiële begroting - Algemene dekkingsmiddelen - Gemeentefonds - Taakmutaties vindt u een toelichting op nieuwe taakmutaties en taakmutaties met een omvang groter dan 1 miljoen euro.